PERİODONTOLOJİ

Dişler düzgün temizlenmediğinde, üzerlerinde ve aralarında biriken yiyecek artıkları bakteriler üretirler. Bakteri plağı dediğimiz bu püremsi birikintiler, diş çürüklerinin ve diş eti iltihaplarının baş sorumlusu olup, zamanla tükürüğün çökelmesi sonucu diş taşlarını oluştururlar.

Bakteri plağının içinde üreyen mikroorganizmalar, şekerli gıdaları parçalayarak asit üretirler. Ve bu asit, dişi küçük bir bölgeden başlayıp giderek büyüyen bir şekilde çürütür. Daha ileri safhalarda çekim kaçınılmaz olabilir.

Diş eti iltihabının ilk belirtisi diş etindeki kanamalardır. Dişetlerinde renk, şekil bozuklukları ve ağız kokusu ile kendini daha da belli eder. Diş eti iltihabının neden olduğu diş kayıpları, çürüklerin neden olduğu diş kayıplarından çok daha fazladır. Öncelikle şunu belirtmek gerekir ki, Sağlıklı diş eti açık pembe renktedir. Dişe ve kemiğe sıkıca yapışmış olup, portakal kabuğuna benzer parlak - pütürlü bir görünümü vardır.

Periodontal Hastalıklar Nelerdir?

Diş Eti Hastalıkları

Gingivitis:

Ø  Dişeti hastalıklarının başlangıç seviyesidir.

Ø  7 gün boyunca  fırçalanmayan dişler ve temizlenmeyen bir ağızda gingivitis oluşmaktadır.

Ø  Hastalığın genel belirtileri kızarık, şiş, kanamalı dişetleridir.

Ø  Genelde ağrı, sızlama  gibi rahatsızlıklar bu evrede gözlenmez.

Ø  Dişin çevre dokularında kemik ve ataçman kaybı yoktur.

Ø  Diş hekiminizin zamanında müdahalesi ve sizin ağız hijyeninize dikkat etmeniz ile tekrar sağlıklı dişetlerine kavuşabilirsiniz.

Ø  Tedavi edilmezse periodontitise dönüşecektir.

 

Gingivitis görünümü

Periodontitis:

Ø  Gingivitisten farklı olarak periodontal dokularda ve kemikte kayıp söz konusudur ve artık dönüşümsüz bir aşamadadır.

Ø  Farklı türleri vardır. Genetik, kötü ağız hijyeni, bazı sistemik hastalıklar periodontitisin oluşumunu ve gelişimini etkileyebilir.

Erken Periodontitis görünümü

Agresif periodontitis:

Ø  Hastalık hızla yıkıcı bir şekilde ilerleyip diş kayıplarına neden olabilir. Dişeti tedavisi ile birlikte ilaç tedavisi de gerektirebilir.

Orta Şiddette Periodontitis görünümü

Kronik periodontitis:

Ø  Derin cepler ve dişeti çekilmeleri olan, genelde 35 yaş üstünde gözlenen bir tablodur.

Ø  Daha yavaş seyirlidir ancak hızlı geliştiği durumlarda olabilir.

Şiddetli Periodontitis görünümü

 

Nekrotizan ülseratif periodontitis:

Ø  NUP olarak kısaltılır. Dişetinde ve çevre dokularda nekrotize iltihaplı alanlar vardır.

Ø  Genelde HIV ile enfekte bireylerde gözlenir.

 

Diş Eti Hastalığının Belirtileri :

Ø  Diş eti hastalıklarının ilk ve en önemli belirtisi diş eti kanamasıdır. Sağlıklı diş eti kanamaz.

Ø  Diş etlerinde şişmeler, kızarmalar oluyorsa,

Ø  Diş etlerinde çekilmeler ve açığa çıkan kök yüzeylerinde oluşan hassasiyet oluşuyorsa,

Ø  Diş eti kenarlarında veya dişler arasında, diş taşlarına bağlı olarak oluşan siyah alanlar görülüyorsa,

Ø  Diş ile diş eti arasından iltihap geliyorsa,

Ø  Dişlerde sallanmalar, uzamalar ve dişler arasında açılmalar oluyorsa,

Ø  Ağızda sürekli bir kötü koku ve kötü tat hissi var ise, geç kalmadan bir diş hekimine muayene olunması gerekir.

Neler Diş Eti Hastalığına Sebep Olur?

Diş eti hastalığının temel nedeni bakteri plağı denen dişe sıkıca tutunan, yapışkan saydam bir tabakadır. Tırnağınızla dişinizin üzerini kazıyarak plağı fark edebilirsiniz. Plağın bir miligramında 200 ile 500 milyon arasında bakteri bulunur. Bunun yanı sıra aşağıdaki faktörler de diş eti sağlığınızı etkilemektedir.

Ø  Genetik Faktörler : Yapılan araştırmalara göre %30 oranında genetik bir yatkınlık vardır. Ayrıca ağız bakımının kötü olması ile diş eti hastalığının gelişme olasılığı 6 kat daha artar. Ailede diş eti problemi olan bir kişi var ise mutlaka bir diş eti uzmanına siz de muayene olun.

Ø  Sigara : Hepimizin bildiği gibi sigara kanser, akciğer, kalp hastalıkları gibi bir çok önemli rahatsızlıklara sebep olur. Tüm bunların dışında ağız içi mukozası ve dişetleri için de çok zararlıdır. Dişetlerinin yumuşamasına ve diş eti hastalıklarının gelişmesine neden olur.

Ø  İlaç Kullanımı : Doğum kontrol hapları, anti-depresanlar, kalp ilaçları ağız sağlığınızı etkiler. Bu yüzden bu ilaçlardan birini kullanıyorsanız lütfen diş hekiminizi uyarınız ve ağız hijyeninize ayrıca önem veriniz.

Ø  Hormonal Değişiklikler : Hamilelik, puberte, menapoz, mensturasyon gibi hormonal değişikliklerin yoğun olduğu dönemlerde ağız hijyeninize ayrıca özen göstermeniz gerekmektedir. Diş etleriniz bu dönemlerde daha hassas olur. Diş eti hastalığına yatkınlık artar.

    

Ø  Stres : Hipertansiyon, kanser gibi pek çok rahatsızlığın nedenlerinden biri olmasının yanında diş eti hastalıklarının da risk faktörlerindendir. Araştırmalar göstermiştir ki periodontal hastalıklarda dahil olmak üzere stres vücudun enfeksiyonla mücadelesini zorlaştırmaktadır.

Ø  Diş Sıkmak Veya Gıcırdatmak : Diş ve diş eti arasındaki kuvvetin azalmasına neden olarak periodontal doku yıkımına sebep olurlar. Diş etlerindeki çekilmenin bir sebebi de diş sıkmaktır. Mutlaka gece plağı takılarak bu sıkmanın durdurulması gerekir.

Ø  Kötü Beslenme : Vücudun bağışıklık sisteminin zayıflamasına ve buna bağlı olarak, diş eti enfeksiyonu da dahil olmak üzere enfeksiyonlarla mücadelesinin zorlaşmasına neden olur.

Ø  Diabet-Şeker Hastalığı : Diabet hastaları, periodontal (diş eti) enfeksiyon açısından yüksek risk grubuna girerler. Mutlaka rutin diş eti kontrollerini bir diş eti uzmanına yaptırarak ağız hijyenlerine ayrıca özen göstermelidirler.

Ø  Kötü Yapılmış Kron, Köprü ve Dolgular : Diş etine basan ve taşkın yapılmış dolgu, kron ve köprüler dişetlerinde problem oluşturur.

Bakteri Plağı Temizliğinin Önemi Nedir?

Bakteri plağı, kaldırılmazsa sertleşir ve diş taşı ya da tartar olarak isimlendirilen birikintiler oluşur. Plaktaki bakteriler tarafından üretilen toksinler diş etlerine zarar verir. Toksinler diş etlerinin etrafındaki destek dokularını yıkar, dişlerden uzaklaşır, oluşan periodontal ceplerde daha fazla bakteri plağı birikir. Periodontal hastalık geliştikçe cepler daha da derinleşir. Bakteri plağı dişlerin açığa çıkmış kök yüzeylerine yapışır. Dişlerin kemik desteği yok olur ve tedavi edilmeyen dişler sallanmaya başlar ve sonunda çekilir.

          

Diş Eti Hastalıklarına Neden Olan Diğer Unsurlar Nelerdir?

Periodontal hastalıkların ana nedeni bakteri plağı olmakla beraber, diğer unsurlar da dişetlerinizin sağlığını etkileyebilir.

Beslenme biçimi ve tütün kullanma ağız sağlığınızı etkilemektedir. Besleyici değeri düşük bir diyet vücudun hastalıklara karşı mücadele gücünü azaltmaktadır. Ayrıca, stres vücudun hastalıklardan korunma kabiliyetini etkileyebilir. Tütün kullananlar, kullanmayanlara göre, diş etlerini daha fazla tahriş etmektedirler. Lösemi, AIDS gibi vücudun savunma sistemini etkileyen hastalıklar diş etlerinin durumunu daha kötü bir hale getirebilir. Kişilerin enfeksiyona çok açık olduğu, kontrol altında olmayan diabet gibi durumlarda diş eti hastalığı genellikle çok daha şiddetlidir ve kontrol altına alınması daha güçtür.

Hamilelik sırasındaki hormon değişimleri, diş etlerinin daha kırmızı, bakteri plağına karşı daha duyarlı bir hale gelmesine neden olur. Erken safhalarında bulunan bir diş eti hastalığı özellikle hamilelik döneminde daha da şiddetlenebilir.

Doğum kontrol hapları, anti depresanlar ve bazı kalp ilaçları ağız sağlığınızı etkileyebilir. Genel sağlığınızdaki en küçük değişimleri diş hekiminize bildiriniz.

Diş Eti Hastalıkları Nasıl Teşhis Edilir?

Diş hekimleri diş etlerinin genel görünümünden şüphelendikleri zaman periodontal sonda adı verilen bir alet ile diş ile diş eti arasındaki diş eti cebinin boyunu ölçerler. Yetişkinlerdeki her ağız içi muayenesinin bir parçası olarak periodontal muayene yapılmalıdır. Dişlerin etrafındaki kemik dokusunu değerlendirmek için röntgen filmler alınabilir.

Diş Eti Hastalıklarından Nasıl Korunabilir?

Periodontal hastalıkların önlenmesinde önemli rol oynayabilirsiniz. Yaşam boyu dişlerinizi ağızda tutmak için bakteri plağının, diş fırçalaması ve diş ipi kullanılması ve kimyasal ajanlarla düzenli olarak her gün, dişlerden uzaklaştırılması gerekmektedir.

Günlük ağız bakımı diş taşlarının oluşumunu en az seviyede tutmakla beraber tamamen önleyememektedir. Bir diş hekimi tarafından yapılacak diş taşı temizliği; sizlerin diş fırçası, diş ipi ile temizleyemediğiniz bölgelerdeki sertleşmiş diş taşlarının ortamdan uzaklaştırılmasını sağlar. Diş taşlarının kaldırılmasına diş taşı temizliği ismi verilmektedir. Diş hekiminizin sizin özel gereksinimlerinize göre kişisel bir ağız bakım planı yapabilir. Bu programla dişleriniz ile diş etlerinize zarar vermeksizin diş fırçalamayı ve diş ipi kullanmayı uygulayabilirsiniz.

Diş hekimini düzenli ziyaret ederek ağız sağlık ürünleri hakkında diş hekiminizden öneriler alabilirsiniz. Piyasada pek çok çeşit diş fırçası, diş ipi, ağız gargaraları ve dişler arası temizleyicileri bulunmaktadır. Diş hekiminiz size en uygun olan ürünleri seçmenizde yardımcı olacaktır.

            

Diş eti hastalıklarının erken safhalardaki tedavisi genellikle diş taşı temizliği ve kök yüzeyi düzleştirmesidir. Bu aşamalarda dişlerin etrafındaki ceplerden bakteri birikintileri ve diş taşları uzaklaştırılır ve kök yüzeyleri düzleştirilir. Bu işlemlerle iltihaba neden olan bakteriler ve toksin maddeler ağızdan uzaklaştırılır. Diş eti hastalıklarının erken safhalarında uygulanan bu işlemler genellikle yüz güldürücü sonuçlar için yeterli olmaktadır.

Daha ilerlemiş vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi müdahalenin amacı; derin ceplerdeki diştaşlarını ve hastalıklı dokuları ortamda uzaklaştırarak iyileşmenin olabilmesi için kök yüzeylerini düzleştirmek ve dişetlerine kolay temizlenebilmesi için şekil vermektir.

Tedavilerden sonra periodontal hastalar periyodik olarak görülmelidir. Periodontal tedavi ile elde edilen olumlu sonuçları korumanın tek yolu dişlerin fırçalanması, diş ipi ve bakteri birikintilerini ortamdan uzaklaştıran kimyasal ajanların düzenli olarak kullanılmasıdır. Ve en önemlisi diş hekiminin önerdiği aralıklarla kontrolünüzü yaptırmaktır.

Periodontal Tedavileri Kimler Yapar? Tüm diş hekimleri periodontal hastalıkları tanımlayıp erken dönemdeki diş eti hastalıklarını tedavi edebilirler. Bazı diş hekimleri ise ilerlemiş periodontal hastalıkları tedavi edebilecek ek bilgi birikimine ve tecrübeye sahiptirler, bu konuda uzmanlaşmışlardır. Bu bilgi birikimine sahip diş hekimleri periodontist olarak isimlendirilmektedir. Diş hekimi, gerekirse hastalığın bir uzman tarafından tedavi edilmesi gerektiğine inanır ve hastayı bir periodontiste gönderebilir. Periodontal hastalıkların tedavisi ile beraber, dişlerinizin düzenli fırçalanması ve düzenli diş hekimi ziyaretleri ile yaşam boyu sağlıklı dişler korunabilir.

Diş Eti Hastalıkların Tedavisi:

Diş eti hastalığının tedavisinde diş ile diş eti arasında meydana gelen ceplerin derinliğinin özel bir alet vasıtasıyla ölçülmesi gereklidir. Bu ceplerin miktarına ve derinliğine göre teşhis konulur ve tedavi planlanır. Derin cepler diş eti hastalığının hızla ilerlemesi için uygun bir ortam hazırlayacağından yapılacak olan tedavide amaç bunların mümkün olduğunca sığlaştırılmasıdır. Çünkü derin ceplerin içine yerleşen mikroorganizmaların fırçalama ve diş ipi kullanımı ile sizin tarafınızdan tamamıyla temizlenmesi imkansızdır.

Daha Sık Diş Taşı Temizliği

Rutin temizlik ve kontroller 6 ayda bir yapılırken periodontal hastalığı olan veya buna eğimli olan kişilerde hekimin belirleyeceği daha kısa aralıklarla temizlik işlemi yapılır. Ceplere yerleşen plağın içindeki mikroorganizmalar 3 ay içinde kemiğe zarar verebilecek kadar çoğalır. Sık diş taşı temizliği yaptırmak bu birikimi önleyerek kemiğin zarar görmemesini sağlar.

                     

Hekiminiz tarafından verilecek olan hijyen eğitimini de doğru ve eksiksiz uygulamak bu açıdan büyük önem taşımaktadır.

Kök Yüzeyi Düzleştirilmesi (Küretaj)

Halk arasında küretaj olarak bilinen kök yüzeyi düzleştirilmesi, kök yüzeyine tutunmuş olan eklentileri ( bakteriler, diş taşları) özel küretler yardımıyla kazıyarak, yüzeyden uzaklaştırma ve sağlıklı kök yüzeyini açığa çıkartarak diş etinin tekrar kök yüzeyine yapışmasını sağlama işlemidir.

Gingivektomi ve Gingivoplasti

Bazı durumlarda iltihapsal, ilaca bağlı ya da kalıtsal olarak diş eti büyümeleri gözlenmektedir. Bu diş eti büyümelerine kemik erimesi eşlik etmiyorsa ya da kemik oluşturmamızı gerektiren derinlikte defektler mevcut değilse diş eti büyümelerini, dişle-diş eti arasındaki cebin yumuşak doku duvarını keserek çıkartabiliriz. Bu işleme gingivektomi denir. Bu işlemden sonra genellikle diş etini cerrahi yöntemlerle düzelterek normal fizyonomisini geri kazandırmak için ise gingivoplasti işlemi uygulanır.

Flap Operasyonu

Periodontal cepler küretaj ve kök yüzeyi düzleştirilmesi ile sığlaştırılamıyorsa cerrahi olarak cebi oluşturan diş eti çıkartılır. Çok derin ceplerde diş eti bütün olarak kaldırılıp altında gerekli kök yüzeyi düzleştirme işlemleri yapılır, kapatılır ve dikişlerle yerine sabitlenir. Eğer bu aşamada erimiş olan kemiğin desteklenmesi gerekiyorsa ya da o bölgede kemik oluşturulabileceği düşünülüyorsa, defekt bölgesine sert doku greftleri ya da hastanın kendi dokusundan elde edilen kemik parçacıkları koyularak, kaybedilen dokunun geri kazanılmasına çalışılır.

Doku Greftleri

Yumuşak doku greftleri:
Diş fırçasının yanlış kullanılması, anatomik hatalar ya da diş eti hastalıkları sebebiyle bir veya birkaç dişte meydana gelen belirgin diş eti çekilmelerinin, ağzın farklı bir bölgesinden (genellikle damak) alınan yumuşak doku parçalarıyla örtülmesi işlemidir. Genellikle estetik amaçla ya da bazı durumlarda, diş eti hastalığının ilerlememesi için koruyucu amaçla yapılır.

                

Sert doku greftleri:
Flap operasyonları esnasında kemik kaybının ileri boyutta olduğu bölgelerde yapay veya doğal kaynaklı kemik tozu uygulamaları ile kemik yapımı uyarılır.

Estetik Amaçlı Diş Eti Uygulamaları

En güzel dişler bile sağlıklı ve düzgün şekilli dişetleriyle çerçevelenmemiş ise çekici gözükmezler. Diş etlerinizde yapılan tedaviler ve küçük operasyonlar ile estetik olmayan diş etleri düzeltilebilir.